二次元の支配方程式を導出する

授業で使っている「材料力学」コロナ社の演習問題[3.4]の答えが略となっていたため,その解答を示していく.

一般化されたフックの法則

$$ \begin{equation} \begin{cases} \varepsilon_x &= \frac{1}{E}\{\sigma_x - \nu(\sigma_y+\sigma_z) \} \\ \varepsilon_y &= \frac{1}{E}\{\sigma_y - \nu(\sigma_z+\sigma_x) \} \\ \varepsilon_z &= \frac{1}{E}\{\sigma_z - \nu(\sigma_x+\sigma_y) \} \\ \gamma_{xy} &= 2\varepsilon_{xy} = \frac{\sigma_{xy}}{G} \\ \gamma_{yz} &= 2\varepsilon_{yz} = \frac{\sigma_{yz}}{G} \\ \gamma_{zx} &= 2\varepsilon_{zx} = \frac{\sigma_{zx}}{G} \\ \end{cases} \end{equation} \label{a}\tag{1} $$

今回は,平面応力状態を考えているので式(\ref{a})に\(\sigma_z=0, \sigma_{zx}=0, \sigma_{zy}=0\)を代入する

$$ \begin{equation} \begin{cases} \varepsilon_x &= \frac{1}{E}\sigma_x - \frac{\nu}{E}\sigma_y\\ \varepsilon_y &= \frac{1}{E}\sigma_y - \frac{\nu}{E}\sigma_x\\ \end{cases} \end{equation} \label{b}\tag{2} $$

横弾性定数\(G=\frac{E}{2(1+\nu)}\)を代入して

$$ \begin{equation} \gamma_{xy} = \frac{2(1+\nu)}{E}\sigma_{xy} \end{equation} \label{c}\tag{3} $$

となる.ここで,演習問題[3.3]で得られたひずみの適合条件式に式(\ref{b}), 式(\ref{c})を代入する.

$$ \begin{equation} \frac{1}{E}\left(\frac{\partial^2 \sigma_x}{\partial y^2} - \nu\frac{\partial^2 \sigma_y}{\partial y^2} + \frac{\partial^2 \sigma_y}{\partial x^2} - \nu\frac{\partial^2 \sigma_x}{\partial x^2} \right) = \frac{2(1+\nu)}{E}\frac{\partial^2 \sigma_{xy}}{\partial x \partial y} \end{equation} \label{d}\tag{4} $$

ここで平衡方程式

$$ \begin{equation} \begin{cases} \frac{\partial \sigma_x}{\partial x} + \frac{\partial \sigma_{xy}}{\partial y} + X &= 0 \\ \frac{\partial \sigma_{yx}}{\partial x} + \frac{\partial \sigma_{y}}{\partial y} + Y &= 0 \end{cases} \end{equation} \label{e}\tag{5} $$

を用いて式(\ref{d})を変形していく.

式(\ref{e})の第一式を\(x\)で偏微分,第二式を\(y\)で偏微分して

$$ \begin{equation} \begin{cases} \frac{\partial^2 \sigma_x}{\partial x^2} + \frac{\partial^2 \sigma_{xy}}{\partial x \partial y} + \frac{\partial X}{\partial x} &= 0 \\ \frac{\partial^2 \sigma_{yx}}{\partial x \partial y} + \frac{\partial^2 \sigma_{y}}{\partial y^2} + \frac{\partial Y}{\partial y} &= 0 \end{cases} \end{equation} \label{f}\tag{6} $$
式(\ref{f})の辺々を足し合わせて, $$ \begin{equation} \frac{\partial^2 \sigma_x}{\partial x^2} + \frac{\partial^2 \sigma_{y}}{\partial y^2} + 2\frac{\partial^2 \sigma_{xy}}{\partial x \partial y} + \frac{\partial X}{\partial x} + \frac{\partial Y}{\partial y} = 0 \end{equation} $$ 移項して
$$ \begin{equation} 2\frac{\partial^2 \sigma_{xy}}{\partial x \partial y} = -\frac{\partial^2 \sigma_x}{\partial x^2} - \frac{\partial^2 \sigma_{y}}{\partial y^2} - \frac{\partial X}{\partial x} - \frac{\partial Y}{\partial y} \end{equation} \label{g}\tag{7} $$
式(\ref{d})の右辺へ式(\ref{g})を代入して $$ \begin{equation} \frac{1}{E}\left(\frac{\partial^2}{\partial y^2}\sigma_x - \nu\frac{\partial^2}{\partial y^2}\sigma_y + \frac{\partial^2}{\partial x^2}\sigma_y - \nu\frac{\partial^2}{\partial x^2}\sigma_x \right) = \frac{1+\nu}{E}\left(-\frac{\partial^2}{\partial x^2}\sigma_x - \frac{\partial^2}{\partial y^2}\sigma_{y} - \frac{\partial X}{\partial x} - \frac{\partial Y}{\partial y} \right) \end{equation} $$ 整理する
$$ \begin{equation} \left(\frac{\partial^2}{\partial x^2} + \frac{\partial^2}{\partial y^2} \right)(\sigma_x + \sigma_y) = -(1+\nu)\left(\frac{\partial X}{\partial x} + \frac{\partial Y}{\partial y} \right) \end{equation} \label{h}\tag{8} $$
今回は,物体力$$X = Y = 0$$だから式(\ref{h})の右辺は0である. $$\nabla^2=\frac{\partial^2}{\partial x^2} + \frac{\partial^2}{\partial y^2}$$とすると $$ \begin{equation} \nabla^2 (\sigma_x + \sigma_y) = 0 \end{equation} $$ と導ける.